Κυκλική Οικονομία

Τί είναι η Κυκλική Οικονομία και γιατί είναι σημαντική;

Έως τώρα η οικονομία μας λειτουργούσε με το γραμμικό μοντέλο παραγωγής Προμήθεια→ Παρασκευή→ Απόρριψη, το οποίο δεν είναι πλέον βιώσιμο.

H Kυκλική Oικονομία είναι ένα μοντέλο Bιώσιμης Aνάπτυξης, με έμφαση στην επαναχρησιμοποίηση και τις νέες αγορές, το οποίο συμβάλλει στην επάρκεια των φυσικών πόρων του πλανήτη μας (παραγωγή-κατανάλωση-ανακύκλωση). Εφαρμόζοντας αυτό το οικονομικό  μοντέλο, τα επεξεργαζόμενα συστατικά  μπορούν να επιστρέψουν πίσω στον κύκλο. Ό,τι προηγουμένως θεωρείτο ως «απόβλητο», τώρα μπορεί να μετατραπεί σε πρώτη ύλη με αποτέλεσμα τη μείωση της σπατάλης των πόρων που χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία.

Η περίπτωση των ελαστικών
τέλους κύκλου ζωής

Τα ελαστικά τέλους κύκλου ζωής διαχειρίζονται μέσω του ΣΣΕΔ Ecoelastika από το 2004 σύμφωνα με το μοντέλο της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού. Η εταιρεία συλλέγει και ανακτά σήμερα πλέον του 90% του Put on the market δηλαδή των ποσοτήτων ελαστικών που εισέρχονται στην ελληνική αγορά είτε επάνω σε οχήματα είτε ως ανταλλακτικά για αντικατάσταση παλαιότερων φθαρμένων ελαστικών.

Τα ελαστικά τέλους κύκλου ζωής προωθούνται ολόκληρα ή προτεμαχισμένα σε μονάδες ανάκτησης. Στην Ελλάδα υπάρχουν 4 μονάδες πλήρους μηχανικής επεξεργασίας ελαστικών για παραγωγή άλλων προϊόντων με βάση το βουλκανισμένο καουτσούκ  καθώς και 2 μονάδες παραγωγής εναλλακτικού καυσίμου. Ένα μέρος των ελαστικών προωθείται σε μονάδες παραγωγής τσιμέντου ως εναλλακτικό καύσιμο προς συναποτέφρωση. Το ποσοστό ανακύκλωσης των ελαστικών τέλους κύκλου ζωής στην Ελλάδα το 2020  έφτασε το 67% το οποίο είναι ένα από τα υψηλότερα στην Ευρώπη.

Βέβαια μιλώντας για κυκλική οικονομία, είναι γεγονός ότι το τελικό προϊόν της μηχανικής επεξεργασίας των ελαστικών μετά τον διαχωρισμό τους από τα μέταλλα και τα λινά που είναι το τρίμμα ελαστικού, δεν αποτελεί πρώτη ύλη για την παραγωγή νέων ελαστικών διότι αυτό δεν είναι σήμερα ακόμη τεχνικά και οικονομικά εφικτό.

Το τρίμμα ελαστικού χρησιμοποιείται σήμερα σε διάφορες κοκκομετρίες σε αθλητικούς χώρους όπως π.χ. γήπεδα ποδοσφαίρου με τεχνητούς χλοοτάπητες, σε παιδικές χαρές και σχολεία με τη μορφή πλακιδίων ασφαλείας, σε παραγωγή ηχομονωτικών, θερμομονωτικών και αντικραδασμικών υλικών για κατασκευές καθώς και σε διάφορα προϊόντα καθημερινής χρήσεως όπου γίνεται εκμετάλλευση των ελαστικών και μονωτικών ιδιοτήτων του (π.χ. σόλες παπουτσιών, θερμοπλαστικά ελαστομερή, κλπ.).

Το γεγονός ότι τα προϊόντα ανακύκλωσης των ελαστικών τέλους κύκλου ζωής δεν «κλείνουν» τον κύκλο παραγωγής νέων ελαστικών δεν μειώνει σε σημασία το μεγάλο περιβαλλοντικό όφελος που υπάρχει από την εναλλακτική τους διαχείριση, διότι:

  • Τα νέα προϊόντα που παράγονται από το τρίμμα ελαστικού όπως π.χ. τα πλακάκια ασφαλείας μπορούν σε ένα σημαντικό ποσοστό να ανακυκλωθούν και να παραχθούν νέα αντίστοιχης ποιότητας πλακάκια ασφαλείας. Επίσης οι τεχνητοί χλοοτάπητες γηπέδων έχουν αρχίσει να ανακυκλώνονται και να ανακτώνται τα βασικά υλικά από τα οποία κατασκευάστηκαν, όπως είναι το πλαστικό, το ελαστικό τρίμμα και η χαλαζιακή άμμος.
  • Τα ελαστικά τέλους κύκλου ζωής εάν καίγονταν για την παραγωγή ενέργειας θα απελευθέρωναν στην ατμόσφαιρα μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα που είναι από τα βασικά αέρια του θερμοκηπίου και συμβάλουν στην κλιματική αλλαγή.
  • Η παράνομη ταφή των ελαστικών τέλους κύκλου ζωής σε χωματερές ή η ανεξέλεγκτή τους διάθεση θα είχε πολλαπλάσιες αρνητικές συνέπειες στο περιβάλλον λόγω του κινδύνου των πυρκαγιών και εξαιτίας της πολύ ανθεκτικής τους δομής που τα καθιστά ουσιαστικά μη βιοδιασπώμενα.

Παραδείγματα εφαρμογών που
συμβάλλουν στην Κυκλική Οικονομία